ANESTEZİ VE REANİMASYON

Özellikle yeni doğacak bebeğin depresyonundan kaçınıldığı sezeryan gibi girişimlerde anestezinin ilk dakikaları ( çocuk çıkana kadar ) yüzeyel bir genel anestezi uygulaması gerektirir.Buna benzer durumlarda hastanın bazı olayları fark etmesi gibi durumlar söz konusu olabilmektedir.

Teknik sebeplerden dolayıda bazen hastaya verilen anestezikler yetersiz verilebilir, yada yeterli seviyelere ulaşmaları zaman alabilir.Bu durumlarda da hasta farkında olduğu izlenimleri anımsayabilir.Genellikle cerrahinin sonlarında (cilde dikiş atılmasının sonları ) anestezikler erken kesilirse benzer durumlar olabilmektedir.Yapılan bazı bilimsel çalışmalarda kullanılan bir takım anestezik ve özgül ilaçlarla anestezi sırasında sözlü komutlara yanıt alındığı , ancak bunların sonradan nadiren hatırlandığı saptanmıştır.

Yukarıda açıklanan tanımlamalar hastalarda ( özellikle cerrahi geçirenlerde , yada opere olacaklarda ) önemli bir travma yaratabilir !.Yaşanan bu olaylar,psikolojik travma,uykusuzluk,stres bozukluğu gibi bazı klinik yakınmalarla sonuçlanabilir.Tüm bu yaşanmışlarda öncesi dönemde bilinç altına yerleşmiş olan bilgi ve konuşmalarda etken olacaktır.Baazen hasta yaşananları kendiliğinden hatırlayamaz,ancak bazı konuşma ve görsel durumlar tadsız bir anı olarak canlanabilmektedir.

Normal cerrahi koşullarında ;

teknik ve kaza türü açıklamalarla yetersiz anestezi düzeyi sağlanırsa bunlar gözlemlenen durumlar olabilmektedir

Hastanın hayati tehlikesinin bulunduğu,zamana karşı yarışılan,genel durumun bozulduğu açil girişimlerde ise ;

Tıbbi zorunluluktan düşük dozda kullanılan anestezi yaklaşımlarında da benzeri şeyler yaşanabilecektir..
Anestezi sırasında gelişen bu durumlarda ( farkındalık ), hasta hiç ağrı duymasa bile –tanımlamalarda bu sıklıkla yer alır – oluşan panik ve umutsuzluk hoş olmayan bir durumdur.Asıl sıkıntı,hastanın uyanık olduğundan ! ziyade hareket edemeyerek iletişimi kuramamasıdır.

Farkında olmanın görülme sıklığı, bu amaçla kullanılan tanı ve teşhis metodlarına vede uygulanan anestezi tekniğine göre değişkenlik gösterir.Gereğinden az seviyede anesteziyi sağlamak veya hasta açısından fark etmek görüldüğü kadar kolay olabilen bir durum değildir !

Farkındalığın değişik seviyelerde aşamaları mevcuttur.

Düşük ilaç konsantrasyonları ile hastalar sözlü uyarılara cevap verebilir ve bilinçli hatırlama olabilir.Konsantrasyon arttıkça ancak olaya ait bir ipucu eşliğinde hatırlama olacaktır.Daha yüksek seviyelerde hafıza kaybolur.

Anestezi altında hafızanın engellenip engellenmediği konusu tam açıklanamamıştır.Ağrılı bir cerrahi uyarı ile bilinçlilik seviyesi artacaktır!

Farkındalık için görülme sıklığı değişkendir.Burada tanı kriterleri önemli yer alır. Eğer bu kriter cerrahi sırasında herhangi bir anlamlı olmayan hareketse , farkındalık olasılığı % 100 dür demek ürkütücü olacaktır.Eğer rüya görmek bir kriterse burada farkındalık % 50 lere ulaşır.

Yapılan çalışmalarda cerrahi anestezilerde farkında olma sıklığı % 0.2 – 0.7 arasındadır. Bazı cerrahi girişimlerde ( kalp damar cerrahisi ) bu oran % 1 lere çıkabilir.

Genel anestezide kullanılan ilaç kombinasyonlarının artması,izlem metdodlarının gelişmesi ile bu sıklık giderek azalmaktadır.

Son yıllarda anestezi derinliği takibinde beyin elektrik dalgaları EEG ile incelenmekte ve BIS ( bispektral indeks ) değerlerinin ölçülmesiyle anestezi derinliği izlenebilmektedir.

BIS monitöründe 0 – 100 arası değerler oluşur, O derin uykuyu 100 ise uyanıklığı ifade eder.70 üstü değerleriyle anestezi artık yüzeyelleşmektedir.